Υπόθεση Γεωργίας Μπίκα: Τι ισχύει ως προς τη «δικαίωσή» της από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Στις 18 Μαρτίου του 2023 δημοσιεύσαμε στη σελίδα μας ένα άρθρο με τίτλο: «Τελικά έλεγε αλήθεια: Δικαίωση Γεωργίας Μπίκα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, νέες αποκαλύψεις Τριανταφυλλόπουλου» στο οποίο ισχυριζόμασταν ότι “Η Γεωργία Μπίκα δικαιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η προσφυγή της έγινε αποδεκτή και το Δικαστήριο έκρινε ότι υπάρχει ισχυρή και επαρκής αιτιολόγηση εκ μέρους της όσον αφορά την τεκμηρίωση των επιχειρημάτων της για τον βιασμό”.

Όμως ο συγκεκριμένος ισχυρισμός συνιστά Παραπληροφόρηση και λείπει θεματικό περιεχόμενο, καθώς στην πραγματικότητα το ΕΔΔΑ δεν έχει εκδώσει απόφαση επί της ουσίας της υπόθεσης. Έχει εξετάσει προκαταρκτικά ή οριστικά το παραδεκτό (νομότυπη άσκηση) της προσφυγής, την έχει κοινοποιήσει στο ελληνικό κράτος, έχει απευθύνει νομικό ερώτημα σε αυτό και την προσφεύγουσα, και έχει εισηγηθεί φιλικό διακανονισμό της υπόθεσης. Η προσφυγή δεν ερευνά τη βασιμότητα των καταγγελιών για βιασμό, αλλά την προσβολή του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη που προστατεύει η ΕΣΔΑ.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ:

Ανάλυση από τα ellinikahoaxes.gr:

Μετά τα μέσα Μαρτίου 2023, κυκλοφόρησε η είδηση από τον δημοσιογράφο Μάκη Τριανταφυλλόπουλο, σύμφωνα με τα οποία η Γεωργία Μπίκα δικαιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Ωστόσο, αυτό δεν είναι ακριβές.

Τι έχει αναφερθεί

Ορισμένοι χρήστες του Facebook και του Twitter αναφέρθηκαν σε «αποδοχή της προσφυγής» της από το ΕΔΔΑ ή «δικαίωσή» της, με «απόφαση» του δικαστηρίου, υπονοώντας ότι «έλεγε αλήθεια τελικά» για την υπόθεση βιασμού.

Ο δημοσιογράφος Μάκης Τριανταφυλλόπουλος ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι το ΕΔΔΑ «διαπίστωσε παραλείψεις» οργάνων της ελληνικής πολιτείας, και ότι «επέβαλε αποζημίωση».

Ιστοσελίδες και ρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διακίνησαν και το εξής κείμενο (σ.σ. ξεκίνησε από ανάρτηση του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου), μεταξύ άλλων (έγκυρων) πληροφοριών:

«[Το ΕΔΔΑ] αποδέχεται πως ευσταθεί η αιτιολόγηση των κατηγοριών για μία σειρά από ολιγωρίες και λανθασμένες ενέργειες αλλά και αντιεπαγγελματική συμπεριφορά με συστηματική επίδειξη αμέλειας, εκ μέρους των αστυνομικών, ιατροδικαστικών και δικαστικών αρχών στην Ελλάδα, όσον αφορά στην υπόθεση του βιασμού της Γεωργίας Μπίκα»

ή

«Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκανε παραδεκτή την προσφυγή της Γεωργίας Μπίκα, αποδεχόμενο πως υπάρχει […] ισχυρή και επαρκής αιτιολόγηση εκ μέρους της όσον αφορά την τεκμηρίωση των επιχειρημάτων της για τον βιασμό της».

Η ίδια η προσφεύγουσα, Γεωργία Μπίκα, σε συνέντευξή της στον τηλεοπτικό σταθμό Alpha (εκπομπή «Καλύτερα δε γίνεται», με τη Ναταλία Γερμανού, στις 18/03/2023), δήλωσε τα εξής αντιφατικά:

Γεωργία Μπίκα: «Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ερεύνησε όλες τις παραλείψεις, όλα τα στοιχεία που δώσαμε και έκανε παραδεκτή την προσφυγή μου, δηλαδή έκρινε ότι όλα όσα λέγαμε από την πρώτη στιγμή έχουν βάση και ότι έγιναν πάρα πολλές παραλείψεις, οι οποίες και είναι υπαίτιες για την εξέλιξη της υπόθεσής μου εδώ στην Ελλάδα», ανέφερε αρχικά.

Παρουσιαστής: «η υπόθεση σημαίνει ότι περνάει στην επόμενη φάση, στο επόμενο στάδιο εξέτασής της από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, δεν σημαίνει όμως ότι είναι δεκτές οι αιτιάσεις. Αυτό είναι το οποίο θα αγωνιστείτε να αποδείξετε στο ακροατήριο, σωστά;»

Γεωργία Μπίκα: «Θα αγωνιστούμε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και θα καταφύγουμε στο εξωτερικό φυσικά» δήλωσε στη συνέχεια.

Τι ισχύει πραγματικά

«Η Γεωργία Μπίκα δεν πρόκειται να δεχθεί τον διακανονισμό, διότι επιθυμεί να οδηγηθεί η υπόθεση σε δημόσια συνεδρίαση, για να υποστηρίξει ζωντανά τα όσα ακριβώς συνέβησαν, και μετά να αποφασίσει το δικαστήριο για το τελικό ποσό της αποζημίωσης. (…)

Από κει και πέρα το επόμενο ραντεβού μας θα είναι στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και αξίζει να τονιστεί πως από τις 78.000 προσφυγές, μόνο το 8% αυτών γίνεται δεκτό. Μπορεί ο καθένας να βγάλει τα συμπεράσματά του, όχι μόνο για τα στοιχεία που περιείχε η προσφυγή αλλά και για την αστοχία και τις παραλείψεις των ελληνικών αρχών».

Από τις δηλώσεις του δικηγόρου, προκύπτει, αφενός, ότι η προσφυγή έχει γίνει παραδεκτή (τυπικά νόμιμη), χωρίς ωστόσο αυτό να μπορεί να διασταυρωθεί αφού δεν υπάρχει δημοσιευμένη έως σήμερα απόφαση του Τμήματος επί του παραδεκτού έστω και ξεχωριστά. Αφετέρου, οπωσδήποτε δεν προκύπτει να έχει εκδοθεί απόφαση επί της ουσίας, δεν έχει εξεταστεί δηλαδή από το Δικαστήριο η βασιμότητα των ισχυρισμών περί παραβίασης του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη.

Σύμφωνα με τον κ. Διαλυνά, έχει επιπροσθέτως προταθεί φιλικός διακανονισμός (σ.σ. μεταξύ της προσφεύγουσας και του κράτους, όχι με τον καταγγελλόμενο ως βιαστή), στον οποίο η πλευρά της προσφεύγουσας δεν προτίθεται να συμφωνήσει.

Για κατανόηση του δικονομικού σταδίου της προσφυγής, ανατρέξαμε στο έντυπο ερωταποκρίσεων (Q&A) σχετικά με το ΕΔΔΑ, απ’ όπου παραθέτουμε τις εξής απλοποιημένες διευκρινίσεις:

«Ποια είναι τα στάδια της διαδικασίας ενώπιον του Δικαστηρίου;

Είναι βασικά δύο. Η εξέταση του παραδεκτού και της ουσίας της προσφυγής. Μία προσφυγή μπορεί να ακολουθήσει διαφορετικές διαδρομές κατά την εξέτασή της από το Δικαστήριο. (…)

Το Τμήμα [σ.σ. εφόσον επιληφθεί της προσφυγής Τμήμα και όχι Επιτροπή ή Μονομελές δικαστικό όργανο] θα κοινοποιήσει την υπόθεση στο εγκαλούμενο Κράτος για παρατηρήσεις. Σε αυτήν την περίπτωση θα γίνει ανταλλαγή παρατηρήσεων μεταξύ των μερών. Το Δικαστήριο αποφασίζει στη συνέχεια αν είναι απαραίτητη η διεξαγωγή ακροαματικής διαδικασίας, κάτι που λαμβάνει χώρα σε εξαιρετικές περιπτώσεις, δεδομένου του υψηλού αριθμού των υπό κρίση υποθέσεων. Τέλος, το Τμήμα εκδίδει απόφαση η οποία δεν καθίσταται οριστική παρά μόνο αφού εκπνεύσει η προθεσμία των τριών μηνών εντός της οποίας ο προσφεύγων ή η Κυβέρνηση μπορούν να ζητήσουν την παραπομπή της υπόθεσης ενώπιον του Τμήματος Ευρείας Σύνθεσης. (…)»

Σε άλλο ενημερωτικό έντυπο προς τους προσφεύγοντες σχετικά με τη διαδικασία, αναφέρονται τα εξής:

«Μόλις το Δικαστήριο έχει στην κατοχή του όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται για να εξετάσει την υπόθεσή σας, η προσφυγή σας θα ανατεθεί σε έναν από τους δικαστικούς σχηματισμούς του Δικαστηρίου, ανάλογα με το είδος της υπόθεσης: έναν μόνο δικαστή, μια Επιτροπή ή ένα Τμήμα. (…)

Εάν η υπόθεσή σας δε θεωρηθεί επαναλαμβανόμενη, θα εξεταστεί από ένα Τμήμα 7 δικαστών. Το Τμήμα μπορεί ακόμη να κηρύξει την προσφυγή απαράδεκτη και σε αυτήν την περίπτωση η απόφαση αυτή θα είναι οριστική, αλλά εάν κρίνει παραδεκτή την υπόθεση, θα εξετάσει την ουσία των αιτιάσεών σας. Εντούτοις, προτού το πράξει αυτό, θα κοινοποιήσει πρώτα την προσφυγή στην ενδιαφερόμενη Κυβέρνηση, για να την ενημερώσει για την ύπαρξη των αιτιάσεων και να της επιτρέψει να υποβάλει παρατηρήσεις επί του υπό εξέταση θέματος. Αυτές οι παρατηρήσεις στη συνέχεια θα σας αποσταλούν, για να σας δώσουν την ευκαιρία να απαντήσετε. (…)

Εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι η προσφυγή σας είναι παραδεκτή, θα προσπαθήσει να βρει μια συμφωνία – φιλικό διακανονισμό – μεταξύ υμών και της εναγομένης Κυβέρνησης. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, θα εξετάσει τις καταγγελίες σας και θα εκδώσει απόφαση».

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, γίνεται κατανοητό ότι η προσφυγή έχει πιθανώς εξεταστεί οριστικά ή μάλλον προκαταρκτικά από άποψη παραδεκτού (δείτε για το παραδεκτό λίγο παρακάτω), και έχει κοινοποιηθεί στο εγκαλούμενο κράτος, για να υποβάλει γραπτώς παρατηρήσεις, καθώς και απαντήσεις επί του προαναφερθέντος νομικού ζητήματος. Η κοινοποίηση στο κράτος συνήθως προϋποθέτει μια προκαταρκτική εξέταση του παραδεκτού, και δεν ταυτίζεται απαραίτητα με απόφαση επί του παραδεκτού, όπως έχουν επισημάνει άλλοι δικηγόροι.

Δεν έχει αποφασιστεί, ωστόσο, αν θα διεξαχθεί ακροαματική διαδικασία, ούτε έχει εκδοθεί η επί της ουσίας απόφαση.

Σχετικά με το παραδεκτό (admissibility) μιας προσφυγής, σε γενικές γραμμές ισχύουν τα εξής:

«- Ποιες είναι οι προϋποθέσεις του παραδεκτού;

Οι προσφυγές πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις, ειδάλλως μπορεί να απορριφθούν ως απαράδεκτες από το Δικαστήριο, χωρίς καν αυτό να εξετάσει τις αιτιάσεις. Το Δικαστήριο μπορεί να επιληφθεί μιας προσφυγής μόνο αφού έχουν εξαντληθεί τα εσωτερικά ένδικα μέσα. Αυτό σημαίνει ότι αυτός που παραπονείται για παραβίαση των δικαιωμάτων του οφείλει προηγουμένως να έχει φέρει την υπόθεσή του ενώπιον των δικαστηρίων της χώρας του έως τον ανώτατο βαθμό δικαιοδοσίας. Έτσι το Κράτος είναι σε θέση να επανορθώσει το ίδιο, σε εθνικό επίπεδο, την προβαλλόμενη παραβίαση. Οι προσφεύγοντες πρέπει να επικαλεσθούν ένα ή περισσότερα δικαιώματα που αναφέρονται στη Σύμβαση. Το Δικαστήριο δεν μπορεί να κρίνει παράπονα σχετικά με παραβιάσεις άλλων δικαιωμάτων από αυτά που περιλαμβάνονται στη Σύμβαση. Η υπόθεση πρέπει να εισαχθεί ενώπιον του Δικαστηρίου μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία της τελεσίδικης εσωτερικής απόφασης. Ο προσφεύγων πρέπει να είναι προσωπικά και άμεσα θύμα της παραβίασης και θα πρέπει να έχει υποστεί σημαντική βλάβη. Η προσφυγή πρέπει να απευθύνεται κατά ενός Κράτους μέλους της Σύμβασης και όχι κατά τρίτου Κράτους ή ιδιώτη».

Σύμφωνα με τον αναλυτικό πρακτικό οδηγό για τις προϋποθέσεις του παραδεκτού, οι προϋποθέσεις του παραδεκτού σχετίζονται κατά κύριο λόγο με τη διαδικασία (π.χ. εξάντληση εθνικών ενδίκων μέσων, προθεσμίες) και τη δικαιοδοσία (π.χ. το επικαλούμενο από τον προσφεύγοντα δικαίωμα να προστατεύεται από την ΕΣΔΑ). Υπάρχει και μια κατηγορία απαραδέκτου για λόγους ελκόμενους από την εξέταση της ουσίας, που αφορά όμως την απόρριψη μιας προσφυγής αν είναι προδήλως αβάσιμη ή δεν προκύπτει σημαντική βλάβη.

Η τελευταία πρόταση μπορεί να σημαίνει ότι, για να έγινε παραδεκτή (ή να εξετάστηκε προκαταρκτικά ως παραδεκτή) η προσφυγή, οπωσδήποτε δεν θα θεωρήθηκε -οριστικά ή προκαταρκτικά- προδήλως αβάσιμη, αυτό όμως δεν την καθιστά και ουσία βάσιμη αυτόματα.

Παράλληλα, η φάση φιλικού διακανονισμού (friendly settlement, δείτε αναλύσεις εδώ και εδώ), που προβλέπουν τα άρθρα 39 της ΕΣΔΑ και 62 του Εσωτερικού Κανονισμού του Δικαστηρίου και μπορεί να προχωρήσει σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, είναι τακτική του Δικαστηρίου από το 2019 να την προτείνει σε όλες τις προκαταρκτικά παραδεκτές προσφυγές.

Ενώ οι διαπραγματεύσεις ως προς τον φιλικό διακανονισμό είναι αυστηρά εμπιστευτικές και δεν υπάρχουν δημόσια διαθέσιμα έγγραφα, από τις δηλώσεις του δικηγόρου της Γεωργίας Μπίκα προκύπτει πρόθεση να μην αποδεχθεί αυτήν την επίλυση. Αν τυχόν επιτυγχανόταν, το Δικαστήριο θα ήταν υποχρεωμένο βάσει της ΕΣΔΑ «να διαγράψει την υπόθεση από το πινάκιο με απόφαση που περιορίζεται σε μία σύντομη έκθεση των γεγονότων και της λύσης που επιτεύχθηκε». [παράδειγμα]

Στην περίπτωση που τα διάδικα μέρη δεν διευθετήσουν την υπόθεση μέχρι κάποια ορισμένη ημερομηνία, θα ξεκινήσει (τότε) η δικαιοδοτική διαδικασία, η οποία δηλαδή θα κρίνει επισήμως το παραδεκτό της προσφυγής και τη βασιμότητα της προσφυγής επί της ουσίας. Τότε μόνον, και εφόσον το Δικαστήριο διαπιστώσει πράγματι παραβίαση και επιδικάσει δίκαιη ικανοποίηση, θα αληθεύει η φράση «το ΕΔΔΑ επέβαλε αποζημίωση».

Σε επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 21 Μαρτίου 2023, κατόπιν ερωτημάτων που του θέσαμε, ο κ. Νικόλαος Διαλυνάς, πληρεξούσιος δικηγόρος της Γεωργίας Μπίκα, ανέφερε τα εξής:

«Η προσφυγή της κας Μπίκα κρίθηκε καταρχήν παραδεκτή και κατόπιν επισκόπησης των αιτιάσεων που αναφέρονται στην προσφυγή της και μελέτης των εγγράφων που προσκομίζονται, προτάθηκε από τον Αντιπρόεδρο του Τμήματος του ΕΔΔΑ με σχετική απόφαση του που αποτελεί νομικά απόρρητο στοιχείο, ο φιλικός διακανονισμός μεταξύ της κυρίας Μπίκα και της Ελληνικής Κυβέρνησης και εφόσον συμφωνήσουν και τα δύο μέρη να υποχρεωθεί η Ελληνική Κυβέρνηση να καταβάλει ποσό αποζημιώσεως στην κυρία Μπίκα  ως αποζημίωση για την ηθική βλάβη και τις λοιπές ζημίες που έχει υποστεί, το ύψος του οποίου και αυτό είναι απόρρητο.

Εάν αποδεχθεί το ποσό αυτό η κα Μπίκα, θα θεωρείται ότι έχει περαιωθεί η όλη διαδικασία με την καταβολή της αποζημίωσης εις αυτήν, και, αν δεν το αποδεχθεί όπως και θα γίνει θα ακολουθήσει περαιτέρω συζήτηση της υπόθεσης ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου».

Ανατρέχοντας ξανά στους ισχυρισμούς, μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής:

• Δεν έχει εκδοθεί απόφαση του δικαστηρίου επί της ουσίας, με την οποία να δικαιώθηκε η Γεωργία Μπίκα ή η προσφυγή της να έγινε αποδεκτή, ούτε κρίθηκε αν ευσταθεί η αιτιολόγηση της προσφυγής της ή αν είναι ισχυρή και επαρκής.
• Προκαταρκτική εξέταση του παραδεκτού μπορεί να συμπεριλαμβάνει αξιολόγηση ότι η προσφυγή δεν είναι «προδήλως αβάσιμη», αυτό όμως δεν καθιστά αυτόματα βάσιμη την προσφυγή ως προς την ουσία της.
• Δεν εξετάζεται η βασιμότητα των ισχυρισμών της για βιασμό, αλλά ενδέχεται να εξεταστεί, εφόσον εκδοθεί σχετική απόφαση, η βασιμότητα των ισχυρισμών της για παραβίαση του δικαιώματός της από τις ελληνικές Αρχές σε δίκαιη δίκη και διεξαγωγή αποτελεσματικής έρευνας – δίωξης πράξεων σεξουαλικής κακοποίησης.
• Το Δικαστήριο δεν έχει ακόμη διαπιστώσει αν έχουν γίνει παραλείψεις και ποιες είναι αυτές. Δεν έχει επιβάλει αποζημίωση, έχει προτείνει φιλικό διακανονισμό μεταξύ των διαδίκων, οι οποίοι είναι η κα Μπίκα και το ελληνικό Κράτος.

Επισημαίνεται ότι το ΕΔΔΑ δεν αποκλείεται να «μπει» στην ουσία της υπόθεσης και να κάνει δεκτή και επί της ουσίας την προσφυγή της κας Μπίκα, ωστόσο οι αναρτήσεις στον ενεστώτα χρόνο είναι παραπλανητικές και δεν ανταποκρίνονται πλήρως στην πραγματικότητα, καθόσον ήδη παρουσιάζουν το ζήτημα ως συντελεσμένη δικαίωση και θετική κρίση του Δικαστηρίου ως προς τη βασιμότητα της προσφυγής.

Συμπέρασμα

Το ΕΔΔΑ δεν έχει εκδώσει απόφαση επί της ουσίας της υπόθεσης, ακόμη. Έχει εξετάσει προκαταρκτικά ή οριστικά το παραδεκτό (νομότυπη άσκηση) της προσφυγής, την έχει κοινοποιήσει στο ελληνικό Κράτος, έχει απευθύνει νομικό ερώτημα σε αυτό και την προσφεύγουσα, και έχει εισηγηθεί φιλικό διακανονισμό της υπόθεσης.

Οι ανωτέρω εξελίξεις δεν σημαίνουν ότι η Γεωργία Μπήκα ήδη δικαιώθηκε ή ότι η προσφυγή έγινε αποδεκτή επί της ουσίας ή ότι το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπάρχει ισχυρή και επαρκής αιτιολόγηση στα επιχειρήματα της προσφυγής.

Με βάση όλα τα παραπάνω οι πληροφορίες που παρατίθενται στο εξεταζόμενο άρθρο κρίνονται  ψευδείς και καταρρίπτονται.

Η διασταύρωση των πληροφοριών έγινε από τον ελληνικό οργανισμό διασταύρωσης ειδήσεων Ellinikahoaxes.gr

ΠΗΓΗ:

ellinikahoaxes.gr