Η Ελένη Αρβελέρ είναι μια γυναίκα με τεράστια προσφορά στον χώρο των γραμμάτων, που αγάπησε την Ιστορία της χώρας μας και έβαλε σκοπό να μεταλαμπαδεύσει τα ελληνικά ιδανικά σε όλον τον κόσμο.
Της: Έπη Τρίμη
Η φημισμένη Ελληνίδα Βυζαντινολόγος Ιστορικός Ελένη Αρβελέρ μίλησε για τα παιδικά της χρόνια έχοντας πει: “Γεννήθηκα στον Βύρωνα τον Αύγουστο του 1926. Οι γονείς μου ήταν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και συγκεκριμένα από τα Μουδανιά. Είμαι το έκτο παιδί μιας πολύτεκνης οικογένειας. Όμως, αν και τελευταία, ήμουν το «γρουσούδικο», το «κακορίζικο». Όλοι με προσφωνούσαν ως «το μικρό» και απευθύνονταν σ’ εμένα σε ουδέτερο γένος.
Ο πατέρας μου είχε δύο καΐκια με τα οποία είχε φέρει την οικογένεια στην Ελλάδα από τη Μικρά Ασία. Την ημέρα που γεννήθηκα τα δύο αυτά καΐκια βούλιαξαν στις Φλέβες της Βουλιαγμένης. Γι’ αυτό και με θεωρούσαν κακότυχο παιδί, είχε αναφέρει η Ελένη Αρβελέρ.
Ο πατέρας μου, Νικόλας Γλύκατζης, ήταν έμπορος. Η μητέρα μου, Καλλιρρόη, το γένος Ψαλτίδη, δεν εργαζόταν, ασχολούνταν με τη φροντίδα της οικογένειας.
Ο γάμος των γονιών μου ήταν μη ταξικός. Η μητέρα μου προερχόταν από πλούσια οικογένεια της Προύσας, ενώ ο πατέρας μου ήταν ο υπάλληλος, ουσιαστικά, ο επιστάτης των κτημάτων του παππού μου. Ο παππούς μου σκοτώθηκε μπροστά στα μάτια του πατέρα μου. Είχε βγάλει φετβά ως μουχτάρης, κάτι σαν δήμαρχος, ώστε να μην παίρνουν οι Έλληνες στη δούλεψή τους Τούρκους. Όταν μαθεύτηκε, τον σκότωσαν στα κτήματα. Έτσι, έπεισαν τη μητέρα μου να παντρευτεί τον πατέρα μου, γιατί ήταν εκείνος που ήξερε τα κτήματα και την περιουσία του παππού μου. Πράγματι, η μητέρα μου πείστηκε να προχωρήσει σε αυτόν τον γάμο.
Από τους γονείς μου κρατώ ακόμη την άσβεστη επιθυμία τους να σπουδάσουμε, είχε πει η Ελένη Αρβελέρ. Πίστευαν ότι αν γινόμασταν οι καλύτεροι σε αυτό που θέλαμε, θα ήταν ο τρόπος για να επιτύχουμε στη ζωή μας. Από τα αδέλφια μου πήρα τη συνήθεια της χαρτοπαιξίας. Τους έβλεπα ώρες ατέλειωτες να παίζουν χαρτιά, πόκερ και πόκα, μέρα-νύχτα. Αυτό με ακολουθεί ως σήμερα.
Έγινα δεινή χαρτοπαίκτρια. Μόνο η μπιρίμπα δεν μου αρέσει, εξομολογήθηκε η Ελένη Αρβελέρ. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν φτωχικά, αλλά ευτυχισμένα. Πολλά στόματα, μικρό σπίτι, λίγα δωμάτια και αρκετές δυσκολίες. Ωστόσο, ήμασταν χαρούμενοι. Τρέχαμε σε χωματόδρομους και αλάνες. Εφευρίσκαμε χειροποίητα παιχνίδια με φίλους στη γειτονιά. Η απλότητα σε όλο της το μεγαλείο”.
Τον πατέρα μου τον λάτρευα
Τα καλοκαίρια, επειδή δούλευε, ερχόταν από τον Πειραιά μόνο το Σαββατοκύριακο για να μας δει. Μου έλειπε ως παιδί. Όταν ήταν να ‘ρθει, έπαιρνα ένα σκαμνάκι που είχα και πάντα τον περίμενα στη στάση του λεωφορείου. Έφτανα αρκετή ώρα νωρίτερα, μην τυχόν και το χάσω. Μάλιστα, στη διάρκεια της αναμονής μετρούσα τα αυτοκίνητα που περνούσαν. Θυμάμαι ακόμη το νούμερο: 67 αυτοκίνητα μέχρι να εμφανιστεί το λεωφορείο από το οποίο θα κατέβαινε ο πατέρας μου είχε πει η Ελένη Αρβελέρ.
Η Αντίσταση με έκανε αυτό που είμαι
Στο σχολείο που ήμουν οι Ιταλοί το έκαναν νοσοκομείο. Η καθηγήτρια μου είπε να κάνουμε μία ομάδα αντίστασης. Λεγόμασταν “Σπίθα”. Μου έδιναν τα κρυφά φυλλάδια για να τα πάω σε διάφορα μέρη, είπε πρόσφατα η Ελένη Αρβελέρ συνεχίζοντας: “Όταν μπήκα στην ΕΠΟΝ δεν κοιμήθηκα σπίτι μου από 14 χρονών για να μην με πιάσουν. Όλα μου τα αδέλφια μου ήταν οργανωμένα. Το ψευδώνυμό μου ήταν “Νίκη”. Όταν γυρνούσα σπίτι μου η μάνα μου ήξερε ότι έχει διαδήλωση. Γιατί ήξερε ότι θέλω να πλυθώ για να μην με βρουν σκοτωμένη, λερωμένη”.
Γεννήθηκα αριστερή και θα πεθάνω αριστερή
“Πιστεύω σε μία καλύτερη διανομή του δημόσιου πλούτου. Καμία φορά είμαι έξω φρενών με τον διχαστικό λόγο του Τσίπρα, του ηγέτη της Αριστεράς, με ενοχλεί”, είπε η Ελένη Αρβελέρ.
Μεγάλωσα με την ιδέα της Κωνσταντινούπολης
Ένα από τα πρώτα πράγματα που θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια είναι από τη μητέρα μου. Όταν πηγαίναμε για την Κωνστάντζα, το πλοίο σταμάτησε στην Πόλη. Η μάνα μου, βλέποντας την Αγια-Σοφιά, δάκρυσε και άρχισε να κλαίει. Σήμερα, όσον αφορά την επιθυμία του Ερντογάν να την κάνει τζαμί, να θυμίσουμε ότι η Αγια-Σοφιά είναι ένα παγκόσμιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Επομένως, το θέμα δεν είναι ελληνικό, αλλά οικουμενικό. Επίσης, αναμένω με ενδιαφέρον την αντίδραση του Πούτιν, αφού η Ρωσία είναι η μόνη εκτός ισλαμικής κατοχής ορθόδοξη δύναμη. Η Μόσχα αυτοαποκαλείται τον 16ο αιώνα «Τρίτη Ρώμη», με τον γνωστό θρύλο που μιλά για την ανάσταση του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, του τελευταίου Κωνσταντίνου, κι έναν τεράστιο σταυρό που περιμένει να αναρτηθεί κάποτε στον τρούλο της Αγια-Σοφιάς. Λέγεται ότι βρισκόταν ως το 1917 στην Οδησσό, περιμένοντας το πλοίο που θα τον πήγαινε στην απελευθερωμένη Κωνσταντινούπολη.
Ο μεγαλύτερός μου φόβος είναι μήπως δεν πεθάνω όρθια
Πάντοτε επιδίωκα να είμαι ανεξάρτητη και να ικανοποιώ μόνη μου τις ανάγκες μου. Δεν μου άρεσε να εξαρτώμαι από τους άλλους. Δεν ήθελα να τους γίνομαι βάρος. Ο θάνατος δεν με τρομάζει. Όπως είπε κάποτε ο Επίκουρος: «Ο θάνατος δεν θα πρέπει να μας απασχολεί, επειδή όταν εμείς υπάρχουμε, ο θάνατος δεν είναι παρών, και όταν ο θάνατος είναι παρών, εμείς δεν υπάρχουμε». Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, όταν τον ρώτησαν περί θρησκείας, απάντησε: «Δεν πιστεύω στον Θεό, αλλά τον φοβάμαι». Εγώ πιστεύω σε έναν κουφό Χριστό και σε μια Παναγία αφηρημένη, έχει αναφέρει η Ελένη Αρβελέρ.
