Θάνατος Παύλου Μελά: Γεννήθηκε στη Μασσαλία. Σε μικρή ηλικία πήρε μέρος στην απελευθέρωση των Ελλήνων. Ήθελε τη Μακεδονία και τη Θράκη ελεύθερες. Επίσης, ήταν παντρεμένος με την Ναταλία Δραγούμη, κόρη του Ίωνα Δραγούμη.
Το 1904, ο Παύλος Μελάς, πήρε μέρος στη μυστική αποστολή “Μίκης Ζέζας”. Έδρασε στη Δυτική Μακεδονία μαζί με Μακεδόνες, Μανιάτες και Κρητικούς αγωνιστές. Ωστόσο, σταμάτησαν για λίγο τον αγώνα και επέστρεψε στην Αθήνα.
Ο Παύλος Μελάς ταξίδεψε για δεύτερη φορά στη Μακεδονία ως Πέτρος Δέδες. Αρχικά, ήρθε σε επαφή, με τον ελληνικό πληθυσμό. Στη συνέχεια, ξεκίνησε την οργάνωση των ενόπλων σωμάτων για την απελευθέρωση της Δυτικής Μακεδονίας.
Από εκεί και πέρα, τον Οκτώβριο του 1904, ο Παύλος Μελάς και συναγωνιστές του κανόνισαν συνάντηση με οπλαρχηγούς. Σταμάτησαν στο χωριό Στάτιστα. Οι Τούρκοι ενημερώθηκαν για την παρουσία του Παύλου Μελά στο χωριό.
Μόλις σκοτείνιασε, ο Παύλος Μελάς, επιχείρησε να βγει από το σπίτι και σκοτώθηκε από τουρκικό βόλι. «Έφυγε» από τη ζωή λίγες ώρες αργότερα. Ο θάνατος του Παύλου Μελά συγκλόνισε το Έθνος και ξεσήκωσε τον ελληνικό πληθυσμό της Μακεδονίας, που αγωνίστηκε τα επόμενα χρόνια για την απελευθέρωση.
Θάνατος Παύλου Μελά: Τι έγραψε, ο Κωστής Παλαμάς, για τον Μελά
«Σε κλαίει ο λαός. Πάντα χλωρό να σειέται το χορτάρι
Στον τόπο, που σε πλάγιασε το βόλι, ω παλικάρι.
Πανάλαφρος ο ύπνος σου του Απρίλη τα πουλιά
Σαν του σπιτιού σου να τ’ ακούς λογάκια και φιλιά,
Και να σου φτάνουν του χειμώνα οι καταρράχτες,
Σαν τουφεκιού αστραπόβροντα και σαν πολέμου κράχτες
Πλατεία του ονείρου μας η γη και απόμακρη. Και γέρνεις
Εκεί και σβεις γοργά.
Ιερή στιγμή. Σαν πιο πλατιά τη δείχνεις, και τη
φέρνεις Σαν πιο κοντά».
