polytechneio-otan-1-ekatommyrio-ellines-timisan-tin-1i-epeteio-amp-8211-i-sygklonistiki-perigrafi-gia-ta-gegonota-14297
10:23

Πολυτεχνείο: Όταν 1 εκατομμύριο Έλληνες τίμησαν την 1η επέτειο – Η συγκλονιστική περιγραφή για τα γεγονότα

10:23
Newsroom

Πρώτη επέτειος του Πολυτεχνείου: Πριν από τριάντα έξι χρόνια και πιο συγκεκριμένα, τον Νοέμβριο του 1974, η δημοκρατία είχε αποκατασταθεί. Είχε γίνει ήδη από τον Ιούλιο. Η δικτατορία έπεσε. Αυτό έγινε κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.

Τι έγινε

Η πρώτη επέτειος για την εξέγερση του Πολυτεχνείου συνέπεσε με τις πρώτες εκλογές στη χώρα, ύστερα από μια δεκαετία. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέλεξε ως ημερομηνία της εκλογικής αναμέτρησης την 17η Νοεμβρίου και οι εκδηλώσεις μνήμης μεταφέρθηκαν μια εβδομάδα αργότερα.

Advertisement

Στις 3 Νοεμβρίου είχε προβληθεί σε πρώτη μετάδοση από την κρατική τηλεόραση το ολλανδικό φιλμ, με την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο. Έως τότε είχαν δημοσιευτεί μόνο κάποιες σχετικές φωτογραφίες στον Τύπο, όπως αυτή στο εξώφυλλο του περιοδικού «Επίκαιρα» στις 8 Αυγούστου του ‘74. Κατά το τριήμερο του επίσημου εορτασμού (22-24/11) κορυφώθηκε η καθημερινή προσέλευση χιλιάδων πολιτών στο εμβληματικό κτίριο της Πατησίων για την απότιση φόρου τιμής, με την κατάθεση λουλουδιών και μικρών σημειωμάτων στα κάγκελα.

Ιστορική έχει μείνει η ανάγνωση στίχων της «Ρωμιοσύνης» από τον Γιάννη Ρίτσο στο προαύλιο του Πολυτεχνείου, ενώπιον λαοθάλασσας. Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν την Κυριακή 24/11, με την περίφημη πορεία του ενός εκατομμυρίου ανθρώπων προς το ΕΑΤ-ΕΣΑ (Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας) και την Αμερικανική πρεσβεία

Πρώτη επέτειος του Πολυτεχνείου: Ακολουθούν δέκα φωτογραφίες από εκείνη την ημέρα

Πρώτη επέτειος του Πολυτεχνείου: Μετά τα αιματηρά γεγονότα, ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε το “Ημερολόγιο μιας Εβδομάδας”, στο οποίο ανέλυε με ποιητικό λόγο το χρονικό της εξέγερσης:

ΑΘΗΝΑ 16 Νοεμβρίου 1973

Advertisement

Ωραία παιδιά με τα μεγάλα μάτια σαν εκκλησίες χωρίς στασίδια
ωραία παιδιά δικά μας με τη μεγάλη θλίψη των ανδρείων
αψήφιστοι, όρθιοι στα Προπύλαια στον πέτρινο αέρα, έτοιμο χέρι, έτοιμο μάτι
πως μεγαλώνει το μπόι, το βήμα κι η παλάμη του ανθρώπου

Advertisement

17 Νοεμβρίου

Βαριά σιωπή διάτρητη απ΄τους πυροβολισμούς, πικρή πολιτεία,
αίμα, φωτιά, η πεσμένη πόρτα, ο καπνός, το ξύδι,
ποιός θα πει περιμένω μέσα απ το μέσα μαύρο.
Μικροί σχοινοβάτες με τα μεγάλα παπούτσια μ΄έναν επίδεσμο φωτιά στο κούτελο,
κόκκινο σύρμα, κόκκινο πουλί και το μοναχικό σκυλί στ΄ αποκλεισμένα προάστια
ενώ χαράζει η χλωμότερη μέρα πίσω απ΄τα καπνισμένα αγάλματα
κι ακούγεται ακόμη η τελευταία κραυγή διαλυμένη στις λεωφόρους
πάνω απ΄τα τανκς μέσα στους σκόρπιους πυροβολισμούς..
Πως μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε; πως μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε;

ΚΑΛΑΜΟΣ 18 Νοεμβρίου

Advertisement

Ηλιόλουστη μέρα. Κάλαμος.
Η θάλασσα, σπουργίτια στον ελαιώνα
Κάλεσμα. Πρόκληση. Κάλλος. Μακρινή προδομένη μακαριότητα
α εσύ δραπέτη λιποτάκτη κρυμμένε ανάμεσα στ΄ αγάλματα, πίσω απ΄τ΄ αγάλματα
μέσα στ΄αγάλματα, αγάλματα κούφια χωρίς χέρια, χωρίς πέος, χωρίς αμπελόφυλλα
αρνήσου, αρνήσου, όχι να ξεχαστείς και να ξεχάσεις το δένδρο το πουλί το γαλάζιο
αμαρτία, αμαρτία, πως μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε εσείς, ο ίδιος ο έρωτας
κι ο έρωτας αμαρτία, Ελένη, Μάρω, Ηλέκτρα, Δήμητρα, παιδιά μας, τα παιδιά μας
πόσες γενιές παιδιά μας σε αδιαίρετο χρόνο χωρίς χρόνο
στα στάχυα και στα σύρματα στη γραφομηχανή, στον τηλεβόα
έρωτές μας, παιδιά μας,σκοτωμένα παιδιά μας, έρωτές μας
Για τίποτε άλλο να μην έχουμε μάτια παρά μόνο για σας. Τιποτ΄άλλο.
Ω! ανήμπορο ποίημα, ανήμπορο, ανήμπορο, ατελέσφορο
επάνω από δύο στίχους σταυρωμένους σταυρώνω τα χέρια και σωπαίνω
βράχος, το μέγα κόκκινο, δεύτερη πόρτα, πέμπτη πόρτα κι η δωδέκατη κλεισμένη
χτύπημα της γροθιάς στον τοίχο χτύπημα της πέτρας στην πέτρα
-μ΄ακούς; άκουσέ με, εγώ σ΄ακούω,
δύο σιωπές κάνουν μια φωνή κι ένα μεγάλο τεντωμένο χέρι.

Πρώτη επέτειος του Πολυτεχνείου: Η συνέχεια από το “Ημερολόγιο μιας Εβδομάδας”

ΑΘΗΝΑ 19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Με τους αγκώνες στηριγμένους στην ποίηση, με τα μάτια κλεισμένα στις παλάμες
ακούω τη φωτιά. Ανεβαίνει. Σκοτωμένοι επί τόπου μπροστά στο παράνομο μικρόφωνο
κι η φωνή τους ακόμα.. – Αδέρφια, αδέρφια, πάνω απ΄το αίμα τους, με το αίμα τους
πάνω από την αγρυπνισμένη Αθήνα
Πως μπορείτε λοιπόν; Πως μπορείτε;

20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Advertisement

Μάζεψαν τα οδοφράγματα, πλύναν τα αίματα, τα μισά παιδιά πήγαν σχολείο
οι γυναίκες βγήκαν για ψώνια, στη γωνιά ένα καμένο αυτοκίνητο
πλύναν τα ρούχα τ΄απλώσαν στις ταράτσες μυστικά-μυστικά μη φανούνε σαν άλλες σημαίες
κλειστά νοικοκυριά, το κρεμμύδι, η πατάτα, το λάδι
το αλάτι χυμένο στο δρόμο το ίδιο και τ΄αλεύρι,
μες στο ψυγείο το κόκκινο πουλί μ΄όλα του τα φτερά
Απ΄το θάνατο αρχίζουμε – έτσι έλεγε- απ΄το θάνατο αρχίζουμε πάλι
επάνω από τη μεγάλη γκρεμισμένη σκάλα
τι να κάνουμε -είπε- να ξεχαστούμε; θα ξεχάσουμε πάλι;
Σκεπασμένοι στην τρύπια κουβέρτα ως πάνω στα μάτια
λίγο λίγο θα βγάλεις το ΄να πόδι δοκιμάζοντας τον αέρα τη σιωπή το σκοτάδι
αργότερα τα χέρια, τελευταίο το κεφάλι.
Απέναντι η καρέκλα, τα τσιγάρα τα σπίρτα και το φως κολλημένο στον τοίχο
μια τεράστια κίτρινη αφίσα
Ώρα μεγάλη! ώρα σκληρή! ώρα αδειασμένη απ΄την δειλή μακροθυμία των στίχων
εδώ ό,τι πια θα πει θα ΄ναι το αίμα
Ω! κακόφημη ζωή ληστεμένη

22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Αργά που μεγαλώνει το μαχαίρι, αυτός που σιωπεί
δεν είναι που δεν έχει τίποτα να πει
δεν είναι τα δώδεκα καρφιά στον τοίχο, η ακρίδα στο ποτήρι
είναι που περιμένει να ξεσφίξουν τα σαγόνια του