Η κυβέρνηση της Τρίπολης, με ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ που απέστειλε στις 20 Ιουνίου 2025, αμφισβητεί επίσημα, για πρώτη φορά, τη μέση γραμμή με την Ελλάδα για τον καθορισμό της ΑΟΖ.
Η ακραία πρόκληση της Λιβύης, η οποία με χάρτες που κατέθεσε επίσημα στον ΟΗΕ, βάσει του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, δεν αναγνωρίζει υφαλοκρηπίδα στην Κρήτη και εξαφανίζει την ελληνική ΑΟΖ.’
Η κυβέρνηση της Τρίπολης αμφισβητεί ευθέως τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα νότια της Κρήτης και βάσει της οποίας έχουν χαραχθεί και τα οικόπεδα που ήδη δραστηριοποιείται η Αμερικανική εταιρεία Exxon Mobil, αλλά και εκείνα για τα οποία ενδιαφέρεται ο άλλος αμερικανικός κολοσσός, η Chevron.
Η Αθήνα απορρίπτει κάθε ενέργεια που βασίζεται σε άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες, και υπογραμμίζει πως αυτή η ακραία πρόκληση της κυβέρνησης της Τρίπολης δεν παράγει κανένα αποτέλεσμα.
Διπλωματικές πηγές τονίζουν το περιεχόμενο της διακοίνωσης δεν προσθέτει κάτι νέο στην ήδη γνωστή επιχειρηματολογία της λιβυκής πλευράς. Παράλληλα, διευκρινίζεται ότι η Ελλάδα προτίθεται να απαντήσει επίσημα στον ΟΗΕ, διαψεύδοντας εκ νέου τους ισχυρισμούς που προβάλλονται.
Κυβερνητικές πηγές, μιλώντας στον ΑΝΤ1, δηλώνουν πως η Αθήνα δεν αιφνιδιάστηκε και παρατηρούν πως η ρηματική διακοίνωση εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της επιχειρηματολογίας της Λιβύης.
Σε ό,τι αφορά την απάντηση της Αθήνας στον ΟΗΕ, διαμηνύεται πως θα είναι σκληρή και θα γίνει διά στόματος του μόνιμου εκπροσώπου της χώρας μας στον διεθνή οργανισμό. Μεταξύ άλλων, η Ελλάδα θα τονίσει ότι ασκεί επί του πεδίου τα κυριαρχικά της δικαιώματα βάσει διεθνούς δικαίου. Θα υπογραμμίσει πως όποια ενέργεια υπάρχει και πατάει πάνω σε ανυπόστατα μνημόνια, όπως το τουρκολιβυκό, δεν παράγει δίκαιο. Τέλος, θα καταστήσει σαφές πως η Ελλάδα ότι είναι έτοιμη να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ.
Υπενθυμίζεται πως την Τετάρτη είναι προγραμματισμένη η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στη Δυτική Λιβύη, ενώ ο ΟΗΕ έχει προειδοποιήσει ότι ενδέχεται να υπάρξει στρατιωτική κλιμάκωση. Ως εκ τούτου, δεν θα προκαλέσει έκπληξη οιαδήποτε αναβολή της προγραμματισμένης επίσκεψης.
«Στο κείμενο της ρηματικής διακοίνωσης η Λιβύη αποφεύγει να αναφερθεί στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Στους συνοδευτικούς όμως χάρτες φαίνεται ότι ξεπερνά κατά πολύ το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Ενώ οι Τούρκοι έδιναν στη Λιβύη 39.000 τχλ από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, η Λιβύη εμφανίζεται να διεκδικεί ακόμα περισσότερα, ανεβαίνοντας και φθάνοντας σχεδόν στην ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη. Μάλιστα, σε κάποιο σημείο οι διεκδικήσεις της υπερκαλύπτονται από τις διεκδικήσεις των Τούρκων βάσει της Γαλάζιας Πατρίδας» επισήμανε μιλώντας στο OPEN ο βουλευτής και καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Άγγελος Συρίγος.
Επίσης, υπογράμμισε πως πίσω από όλες αυτές τις εξελίξεις βρίσκεται η Τουρκία, η οποία θέλει να περάσει ένα μήνυμα στη Chevron ότι η περιοχή είναι διαφιλονικούμενη.
Εάν δει κανείς τον χάρτη που έχει δημοσιεύσει στη ρηματική της διακοίνωση η κυβέρνηση της Τρίπολης, πρόκειται περί μιας αστειότητας, τόνισε ο πρώην υπουργός Γιάννης Μανιάτης. Σημειώνει πως ο χάρτης δείχνει τη μέση γραμμή μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης να ακουμπά στα νότια παράλια της Κρήτης. Κάτι παράλογο, παράνομο, έξω από κάθε λογική γεωγραφίας και διεθνούς δικαίους, καυτηριάζει.
«Η κυβέρνηση του κράτους της Λιβύης θεωρεί αυτή την ενέργεια ως σαφή παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και ένα μονομερές μέτρο που στερείται νομικής βάσης ή διμερούς συμφωνίας. Συνιστά σοβαρή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, ιδίως των διατάξεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».
Στους χάρτες οι οποίοι επισυνάπτονται στη Ρηματική Διακοίνωση της Τρίπολης, αποτυπώνεται η οριοθετική γραμμή που υιοθετεί η Λιβύη ως συνέχεια του Τουρκο-λιβυκού Μνημονίου, η οποία ουσιαστικά εξαφανίζει την ελληνική ΑΟΖ νοτίως της Κρήτης.
Στη λιβυκή Ρηματική Διακοίνωση οι περιοχές αυτές αναφέρονται τόσο ως «αντικείμενο της άλυτης διαφοράς μεταξύ Λιβύης και Ελλάδας» όσο και ως «λιβυκές θαλάσσιες περιοχές» ενώ επισημαίνεται ότι με τη χάραξη των ελληνικών οικοπέδων επιχειρούνται τετελεσμένα. Σύμφωνα με ελληνικές διπλωματικές πηγές η Ελλάδα, έχει εκδηλώσει την ετοιμότητά της για συνέχιση των συζητήσεων, βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Στην έκθεση που συνοδεύει τη διακοίνωση, η Λιβυκή Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου κάνει λόγο για παραβίαση της «οριοθετικής γραμμής», η οποία αποτελεί προέκταση από λιβυκή πλευρά της οριοθέτησης του Τουρκολιβυκού Μνημονίου. Η Ελλάδα κατηγορείται ότι επιχειρεί μονομερή τετελεσμένα εις βάρος των λιβυκών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Οι συνέπειες της λιβυκής διεκδίκησης
Από το 2019, όταν υπογράφηκε το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, η Τουρκία έχει ήδη κηρύξει ΑΟΖ βάσει αυτού, θέτοντας τα όρια της «Γαλάζιας Πατρίδας». Η Λιβύη, ωστόσο, δεν είχε προχωρήσει σε κήρυξη ΑΟΖ μέχρι σήμερα. Με τη Ρηματική Διακοίνωση αποτυπώνεται για πρώτη φορά επίσημα η λιβυκή διεκδίκηση, η οποία περιορίζει σημαντικά, έως και εκμηδενίζει, την ελληνική ΑΟΖ νότια της Κρήτης και την επήρειά της, συμπεριλαμβανομένων και μικρών ελληνικών νησιών.
Η διακοίνωση διαψεύδει πρόωρες εκτιμήσεις ότι η Λιβύη «σέβεται» την ελληνική μέση γραμμή, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη σοβαρής διένεξης.
Προοπτικές διαλόγου και διαπραγματεύσεων
Η Τρίπολη δηλώνει ότι η διαφορά πρέπει να επιλυθεί μέσω εποικοδομητικού διαλόγου και διαπραγματεύσεων. Η επίσημη αναγνώριση της διαφοράς διευκολύνει την ελληνική πλευρά, η οποία έχει συστηματικά ζητήσει την έναρξη διαπραγματεύσεων, με πιθανή παραπομπή στη Χάγη σε περίπτωση αδιεξόδου, όπου θα κριθεί και η νομιμότητα του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Ήδη, ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έχει προτείνει τη σύσταση τεχνοκρατικών ομάδων με την ανατολική λιβυκή κυβέρνηση για την έναρξη διαλόγου, ενώ αντίστοιχη πρόταση θα υποβληθεί και στην κυβέρνηση της Τρίπολης.
Η Ρηματική Διακοίνωση και το παράρτημα
Στη ρηματική διακοίνωση της 20ής Ιουνίου 2025, η Λιβύη εκφράζει τη βαθιά ανησυχία της για τον διεθνή διαγωνισμό που ανακοίνωσε η Ελλάδα στις 12 Ιουνίου 2025 για παραχώρηση αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης.
Οι περιοχές αυτές, σύμφωνα με τη Λιβύη, εμπίπτουν σε θαλάσσιες ζώνες που παραμένουν αντικείμενο άλυτης διαφοράς και η Ελλάδα προχώρησε μονομερώς χωρίς νομική βάση ή διμερή συμφωνία, παραβιάζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματά της.
Η Λιβύη επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της στον διάλογο, απορρίπτει κάθε απόπειρα επιβολής τετελεσμένων και καλεί τη διεθνή κοινότητα να διαφυλάξει την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Μεσόγειο.
Στο παράρτημα της διακοίνωσης, η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης αναφέρει ότι η Ελλάδα έχει ήδη παραχωρήσει άδειες σε περιοχές εντός των λιβυκών θαλάσσιων ζωνών σε εταιρείες όπως η Total και η ExxonMobil, με τη δεύτερη να έχει πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες και να προγραμματίζει γεωτρήσεις.
Η συνολική έκταση των περιοχών «Κρήτη 1» και «Κρήτη 2» που περιλαμβάνονται στον ελληνικό διαγωνισμό ανέρχεται σε 23.300 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με πάνω από το 85% να βρίσκεται νότια της λιβυκής οριοθετικής γραμμής.
Η Ρηματική Διακοίνωση της Λιβύης στον ΟΗΕ σηματοδοτεί μια κρίσιμη κλιμάκωση στις ελληνολιβυκές σχέσεις, με σοβαρές επιπτώσεις στην ενεργειακή πολιτική και τη γεωπολιτική σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Λιβυκή Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ και το παράρτημα με την έκθεση της NOC είναι η εξής:
«Ρηματική διακοίνωση με ημερομηνία 20 Ιουνίου 2025 από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Λιβύης στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών προς τον Γενικό Γραμματέα.
Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία του Κράτους της Λιβύης στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών έχει την τιμή να εκφράσει τη βαθιά ανησυχία της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Κυβέρνηση έλαβε γνώση, με βαθιά δυσαρέσκεια, του περιεχομένου του Τεύχους αριθ. 3335 της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ημερομηνία 12 Ιουνίου 2025 (βλέπε Παράρτημα ΙΙ),* το οποίο αναφέρει ότι η Ελληνική Δημοκρατία ανακοίνωσε διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της νήσου Κρήτης.
Οι περιοχές αυτές εμπίπτουν σε θαλάσσιες ζώνες που παραμένουν αντικείμενο άλυτης διαφοράς μεταξύ της Λιβύης και της Ελλάδας.
Η Κυβέρνηση του Κράτους της Λιβύης θεωρεί την εν λόγω ενέργεια ως σαφή παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και ως μονομερή ενέργεια χωρίς καμία νομική βάση ή διμερή συμφωνία. Αποτελεί σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ιδίως των διατάξεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, και υπονομεύει τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της ειρηνικής επίλυσης διαφορών.
Κατά συνέπεια, η Λιβύη καταγράφει επίσημα και κατηγορηματικά την αντίθεσή της στην εν λόγω πρωτοβουλία και καλεί σε αυστηρή προσήλωση στις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και στα συναφή διεθνή νομικά κείμενα που διέπουν την ειρηνική επίλυση θαλάσσιων διαφορών.
Η Λιβύη επαναβεβαιώνει τη σταθερή της δέσμευση στον εποικοδομητικό διάλογο και τη διαπραγμάτευση, και απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε απόπειρα επιβολής τετελεσμένων σε περιοχές όπου δεν έχει επιτευχθεί νομική συμφωνία.
Η Κυβέρνηση καλεί τη διεθνή κοινότητα – υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών – να εκπληρώσει την ευθύνη της για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή της Μεσογείου και να αποθαρρύνει οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλιμάκωση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η Κυβέρνηση της Ελλάδας έχει παραχωρήσει άδειες εξερεύνησης σε περιοχές εντός των θαλάσσιων ορίων της Λιβύης. Προηγούμενες άδειες παραχωρήθηκαν στη γαλλική εταιρεία Total και την αμερικανική ExxonMobil. Η τελευταία εξαγόρασε εν συνεχεία το μερίδιο της Total και προχώρησε σε ερευνητικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης δισδιάστατης σεισμικής έρευνας (2D) το 2022 και τρισδιάστατης (3D) το 2024, ακολουθούμενες από ανακοίνωση πρόθεσης για γεώτρηση ερευνητικής γεώτρησης.
Υπό το φως των ανωτέρω, η Μόνιμη Αντιπροσωπεία του Κράτους της Λιβύης στον ΟΗΕ ζητά με σεβασμό την κυκλοφορία της παρούσας ρηματικής διακοίνωσης και των παραρτημάτων της ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, υπό το θέμα 75 της ημερήσιας διάταξης.
Παράρτημα Ι στη ρηματική διακοίνωση της 20ής Ιουνίου 2025 της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Λιβύης στον ΟΗΕ προς τον Γενικό Γραμματέα
Έκθεση της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου (National Oil Corporation) σχετικά με την προσφορά της Ελλάδας για ερευνητικά οικόπεδα σε βυθισμένα ύδατα της Λιβύης
17 Ιουνίου 2025
Στις 13 Ιουνίου 2025, η Κυβέρνηση της Ελλάδας ανακοίνωσε διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε συγκεκριμένες υπεράκτιες περιοχές νότια της Πελοποννήσου και της νήσου Κρήτης. Αυτό σημαίνει ότι ξεκίνησε από την ημερομηνία αυτή η προθεσμία 90 ημερών για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών.
Η ανακοίνωση αυτή έρχεται μετά από έκφραση ενδιαφέροντος από την εταιρεία Chevron τον Μάρτιο του 2025, για διεξαγωγή εξερεύνησης υδρογονανθράκων σε υπεράκτιες περιοχές νότια των Κρήτη 1 και Κρήτη 2 (χάρτης 1),* εντός των περιοχών που είχαν καθοριστεί στον διεθνή διαγωνισμό του 2014.
Δύο από τις ανακοινωθείσες περιοχές, Κρήτη 1 και Κρήτη 2, βρίσκονται γεωγραφικά εντός των λιβυκών θαλάσσιων περιοχών (επί των οποίων οι δύο χώρες διατηρούν διαφορετικές διεκδικήσεις). Η συνολική έκταση των δύο περιοχών είναι 23.300 km² και πάνω από το 85% αυτής της έκτασης βρίσκεται νότια της γραμμής οριοθέτησης που χωρίζει τη Λιβύη από τη γειτονική της, την Ελλάδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κυβέρνηση της Ελλάδας έχει παραχωρήσει δύο οικόπεδα εντός των λιβυκών θαλάσσιων συνόρων στις εταιρείες Total και ExxonMobil.