Ένα ταπεινό κτίσμα στη Ναζαρέτ έχει προκαλέσει έντονο επιστημονικό και διεθνές ενδιαφέρον, καθώς συνδέεται με μια από τις πιο εμβληματικές μορφές της παγκόσμιας ιστορίας. Πρόκειται για μια οικία που χρονολογείται στις αρχές του 1ου αιώνα μ.Χ. και την οποία ορισμένοι μελετητές θεωρούν πιθανό τόπο ανατροφής του Ιησού.
Στη Ναζαρέτ, πόλη που η παράδοση αναγνωρίζει ως γενέτειρα του Ιησού Χριστού, εντοπίζεται μια οικία χτισμένη σε βραχώδη πλαγιά, κατασκευασμένη κυρίως από λάσπη και πέτρα. Η πρώτη ανακάλυψη του χώρου έγινε το 1880 από καλόγριες του μοναστηριού της Αδελφότητας της Ναζαρέτ, οι οποίες πίστευαν ότι εκεί μεγάλωσε ο Ιησούς μαζί με τη Μαρία και τον Ιωσήφ. Παρότι η άποψη αυτή βασίστηκε περισσότερο στην τοπική παράδοση παρά σε επιστημονικά δεδομένα, το εύρημα παρέμεινε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για δεκαετίες. Το κτίσμα διατηρεί χαρακτηριστικά απλής κατοικίας της εποχής, στοιχείο που ενισχύει την άποψη ότι ανήκε σε οικογένεια χαμηλού κοινωνικού προφίλ, όπως περιγράφουν οι ιστορικές και θρησκευτικές πηγές.
Η ουσιαστική επιστημονική τεκμηρίωση ήρθε το 2006, όταν ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής τον Κεν Νταρκ από το University of Reading απέδειξε ότι το κτίσμα χρονολογείται πράγματι στις αρχές του 1ου αιώνα. Το αν ο Ιησούς έζησε όντως σε αυτό το σπίτι παραμένει ανοιχτό ερώτημα, καθώς η αρχαιολογία δεν μπορεί να το αποδείξει με απόλυτη βεβαιότητα. Όπως σημειώνει ο ίδιος: «Είναι αυτό το σπίτι όπου μεγάλωσε ο Ιησούς; Είναι αδύνατο να μιλήσουμε από αρχαιολογικής άποψης». Η δήλωση αυτή, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Biblical Archaeology Review, συνοδεύεται από την επισήμανση ότι «δεν υπάρχει κανένας καλός λόγος από αρχαιολογικής πλευράς για τον οποίο δεν θα μπορούσε να ισχύει μια τέτοια εκδοχή». Η προσεκτική αυτή διατύπωση διατηρεί ουδέτερη στάση, αφήνοντας χώρο τόσο στην επιστημονική επιφύλαξη όσο και στην ιστορική πιθανότητα.
Ιδιαίτερη σημασία αποκτούν τα μεταγενέστερα ιστορικά στοιχεία. Αιώνες μετά την εποχή του Ιησού, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, που ήλεγχε τη Ναζαρέτ έως τον 7ο αιώνα μ.Χ., διακόσμησε το σπίτι με ψηφιδωτά και έκτισε από πάνω μια εκκλησία, γνωστή ως Εκκλησία της Διατροφής, με σκοπό την προστασία του χώρου. Κατά τον 12ο αιώνα, σταυροφόροι που εισέβαλαν στους Αγίους Τόπους αναστήλωσαν την εκκλησία, δείχνοντας ότι και εκείνοι αποδέχονταν την παράδοση που συνέδεε το κτίσμα με την παιδική ηλικία του Ιησού. Σύμφωνα με τον Κεν Νταρκ και την ομάδα του, η διαχρονική αυτή φροντίδα από διαφορετικές ιστορικές περιόδους υποδηλώνει ότι τόσο οι Βυζαντινοί όσο και οι Σταυροφόροι θεωρούσαν το συγκεκριμένο σπίτι τόπο ιδιαίτερης σημασίας, ενισχύοντας τη θεωρία ότι εκεί ανατράφηκε ο Ιησούς, χωρίς ωστόσο να αίρεται η επιστημονική επιφύλαξη.