Αφύπνιση με απροσδόκητα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα — ακόμη κι αν δεν έχετε φάει — μπορεί να είναι και μπερδεμένο και απογοητευτικό.
Για πολλούς ανθρώπους με διαβήτη ή προδιαβήτη, αυτή η πρωινή άνοδος είναι μια γνώριμη πρόκληση. Η κύρια αιτία; Μια διαδικασία γνωστή ως φαινόμενο της αυγής.
Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε τι είναι, γιατί συμβαίνει και πώς μπορείτε να το ελέγξετε.
Το φαινόμενο της αυγής είναι μια φυσική άνοδος του σακχάρου στο αίμα που συνήθως συμβαίνει μεταξύ 2 π.μ. και 8 π.μ. Εμφανίζεται σε όλους, αλλά σε άτομα με διαβήτη η επίδραση είναι πιο έντονη και πιο δύσκολη στη διαχείριση.
Το σώμα ακολουθεί έναν εσωτερικό 24ωρο κύκλο που ονομάζεται κιρκάδιος ρυθμός. Καθώς πλησιάζει το πρωί, αρχίζει να προετοιμάζει το ξύπνημα απελευθερώνοντας ορισμένες ορμόνες:
Κορτιζόλη
Αυξητική ορμόνη
Επινεφρίνη (αδρεναλίνη)
Γλυκαγόνη
Αυτές οι ορμόνες δίνουν εντολή στο ήπαρ να απελευθερώσει αποθηκευμένη γλυκόζη στην κυκλοφορία του αίματος, παρέχοντας την ενέργεια που χρειάζεται για να ξεκινήσει η ημέρα. Σε άτομα χωρίς διαβήτη, το πάγκρεας εξισορροπεί αυτή την άνοδο παράγοντας επιπλέον ινσουλίνη.
Σε όσους έχουν διαβήτη ή αντίσταση στην ινσουλίνη, το σώμα είτε δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη είτε η ινσουλίνη δεν είναι τόσο αποτελεσματική. Το αποτέλεσμα είναι μια εμφανής και παρατεταμένη άνοδος του σακχάρου.
Αυξημένο σάκχαρο το πρωί (γλυκόζη νηστείας)
Φυσιολογική ή χαμηλή γλυκόζη πριν τον ύπνο
Αίσθημα κόπωσης, δίψας ή «θολούρας» στο μυαλό κατά το ξύπνημα
Ξηροστομία ή πονοκέφαλος το πρωί
Αν το σάκχαρό σας ανεβαίνει πριν το πρωινό, ακόμη και μετά από ελαφρύ ή χωρίς υδατάνθρακες βραδινό, το φαινόμενο της αυγής μπορεί να είναι η αιτία.
Μετρήστε το σάκχαρό σας στις εξής ώρες:
Πριν τον ύπνο
Γύρω στις 3 π.μ.
Μόλις ξυπνήσετε
Αν δείτε άνοδο μεταξύ 3 π.μ. και πρωινού, αυτό αποτελεί ισχυρή ένδειξη.
Ρυθμίστε το βραδινό σας γεύμα: Αποφύγετε τα βαριά γεύματα με πολλούς υδατάνθρακες αργά το βράδυ· προτιμήστε ένα ισορροπημένο δείπνο με πρωτεΐνη, φυτικές ίνες και καλά λιπαρά.
Δοκιμάστε ένα βραδινό σνακ: Μια μικρή επιλογή πλούσια σε πρωτεΐνη, όπως γιαούρτι ελληνικού τύπου ή βραστό αυγό, μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του σακχάρου όλη τη νύχτα.
Μείνετε δραστήριοι: Η καθημερινή άσκηση βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη· ένας περίπατος μετά το δείπνο είναι ιδιαίτερα ωφέλιμος.
Συζητήστε τη φαρμακευτική αγωγή με τον γιατρό σας: Η ρύθμιση της δοσολογίας ή της ώρας λήψης μπορεί να βοηθήσει.
Δώστε προτεραιότητα στον ύπνο: Η κακή ποιότητα ύπνου αυξάνει την κορτιζόλη, κάνοντας δυσκολότερη τη ρύθμιση της πρωινής γλυκόζης.
Περιορίστε την έκθεση σε οθόνες αργά το βράδυ: Το μπλε φως διαταράσσει τη μελατονίνη και την ισορροπία των ορμονών του κιρκάδιου ρυθμού, επηρεάζοντας τον έλεγχο της γλυκόζης.
Αν οι πρωινές αυξήσεις γίνουν συχνές, μην τις αγνοείτε. Η επίμονη υψηλή γλυκόζη νηστείας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου, νευροπάθειας και προβλημάτων όρασης. Ο γιατρός σας μπορεί να βοηθήσει να προσαρμόσετε το πλάνο διαχείρισης ή να κάνει περαιτέρω εξετάσεις.
Το φαινόμενο της αυγής είναι μια φυσική διαδικασία, αλλά για όσους διαχειρίζονται τον διαβήτη μπορεί να αποτελέσει ανεπιθύμητο εμπόδιο. Η θετική πλευρά; Με στοχευμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής και την κατάλληλη καθοδήγηση, μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τις επιπτώσεις του και να ξεκινάτε το πρωί σας πιο υγιεινά.