Συνεδρίασε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τα ξημερώματα της Παρασκευής, με τηλεδιάσκεψη, κατά τη διάρκεια του οποίου η Άγγελα Μέρκελ απέρριψε το ευρωομόλογο, εμμένοντας στην πάγια γερμανική θέση.
Σχετικά με τον κορονοϊό, η Καγκελάριος ζήτησε την υπομονή των πολιτών, υπογραμμίζοντας ότι είναι ακόμη νωρίς ώστε να μιλήσει κανείς για χαλάρωση των περιορισμών.
«Πιστεύω ότι με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας έχουμε ένα εργαλείο κατάλληλο για τις κρίσεις, το οποίο μας ανοίγει πολλές δυνατότητες, οι οποίες δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση τις θεμελιώδεις αρχές μας», δήλωσε η κυρία Μέρκελ κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μέσω του διαδικτύου μετά την Σύνοδο Κορυφής.
Η ίδια ωστόσο προειδοποίησε ότι οι οικονομικές συνέπειες της κρίσης του κορονοϊού θα είναι βαρύτερες από εκείνες της κρίσης του 2008 και παρέπεμψε στους υπουργούς Οικονομικών, στους οποίους ανατέθηκε η ευθύνη να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους εντός δύο εβδομάδων.
Η καγκελάριος επαίνεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ταχύτητα και την ευελιξία που επέδειξε στον σχεδιασμό και την εφαρμογή μέτρων ανακούφισης για τα κράτη μέλη και επιφύλαξε ιδιαίτερη αναφορά στην πρωτοβουλία για την προμήθεια προστατευτικού εξοπλισμού για το νοσηλευτικό προσωπικό, η οποία, είπε, θα βοηθήσει ιδιαίτερα τις μικρότερες χώρες.
Αναφέρθηκε επίσης στην έμπρακτη αλληλεγγύη των ευρωπαϊκών χωρών σε αυτή την δύσκολη περίοδο. Επισήμανε ενδεικτικά ότι η Γερμανία έχει αναλάβει τη φροντίδα ασθενών από την Γαλλία και την Ιταλία, καθώς και ότι οι ευρωπαϊκές χώρες διευκολύνουν συστηματικά στον επαναπατρισμό πολιτών εταίρων τους.
«Ανακουφισμένη» δήλωσε η κυρία Μέρκελ για την επικείμενη έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, ενώ επισήμανε ότι ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιτρέψει το συντομότερο δυνατό την υποδοχή από την Γερμανία ανήλικων προσφύγων από την Ελλάδα, διότι, όπως είπε, «κάθε μέρα μετράει».
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την διάρκεια των μέτρων «περιορισμού των επαφών» των πολιτών, η καγκελάριος επέμεινε στο ότι «δεν βρισκόμαστε ακόμη στο σημείο να μιλάμε για χαλάρωση», αφού δεν έχει ακόμη κριθεί η αποτελεσματικότητά τους. «Πρέπει πραγματικά να παρακαλέσω τους ανθρώπους στην Γερμανία να κάνουν υπομονή», είπε χαρακτηριστικά.
Σε ό,τι αφορά την καθημερινότητά της – από την περασμένη Κυριακή βρίσκεται σε προληπτική καραντίνα στο σπίτι της, αφού ήρθε σε επαφή με τον γιατρό της που αργότερα διαγνώσθηκε θετικός στον κορονοϊό – η κυρία Μέρκελ δήλωσε ότι είναι «πάρα πολύ απασχολημένη», αλλά παραδέχθηκε ότι της λείπει η προσωπική επαφή με τους συνεργάτες της, ιδίως στο υπουργικό συμβούλιο, στο οποίο συμμετέχει πλέον τηλεφωνικώς.
Στο μεταξύ με εμφανή την πρόθεση να «κλωτσήσει το τενεκεδάκι παρακάτω» η ευρωπαϊκή ένωση παραμένει σε ευχολόγια και υιοθετεί τις πρόσφατες αποφάσεις που έλαβε η Κομισιόν αναπέμποντας μάλιστα τις τεχνικές λεπτομέρειες από την «ερχόμενη εβδομάδα», που είχαν αποφασίσει αρχικά στις «ερχόμενες εβδομάδες». Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι διεξάγεται ένας πραγματικός πόλεμος, εν μέσω απειλών για βέτο.
Σύμφωνα με πληροφορίες της ιταλικής δημόσιας τηλεόρασης Rai, η κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε απέρριψε το προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων της Ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής. Αιτία, η αρνητική στάση ορισμένων χωρών μελών, ως προς την ανάγκη υιοθέτησης των ευρωομολόγων, για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού. «Μέσα σε δέκα μέρες η Ένωση πρέπει να βρει τη λύση. Αν η Ευρώπη βοηθήσει όπως έκανε στο παρελθόν, τότε θα βασιστούμε στις δυνάμεις μας», είπε οργισμένος ο Κόντε, σύμφωνα με την Rai και την εφημερίδα La Repubblica.
Η Κριστίν Λαγκάρντ έκανε έκκληση για κοινή έκδοση χρεωστικού τίτλου στην τηλεδιάσκεψη των ηγετών της ΕΕ, ενώ ο Εμανουέλ Mακρόν προειδοποίησε ότι η πολιτική αντίδραση έπειτα από αυτή την κρίση θα μπορούσε να «σκοτώσει» το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Σύμφωνα με το Bloomberg, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ επανέλαβε την έκκλησή της για κοινή έκδοση χρεωστικού τίτλου, αλλιώς ευρωομόλογο – «κορονοομόλογο» στην τηλεδιάσκεψη των ηγετών της ΕΕ. Σημείωσε ότι το μπλοκ αντιμετωπίζει κρίση «επικών» διαστάσεων εξαιτίας της πανδημίας, σύμφωνα με αξιωματούχους που έχουν γνώση των συζητήσεων.
Η ίδια πρότεινε ότι θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα μέσα, συμπεριλαμβανομένων των πιστωτικών γραμμών από τον ESM, της ρευστότητας και των εγγυήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων καθώς και της κοινής έκδοσης χρεωστικού τίτλου για να επιμεριστεί το βάρος και ο κίνδυνος της απαιτούμενης εκτός ορίων δαπάνης.
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ συμφώνησε με τη ζοφερή εκτίμηση της κατάστασης, αλλά αντιστάθηκε στις εκκλήσεις για αμοιβαιοποίηση δημόσιου χρέους, προειδοποιώντας για μη ρεαλιστικές προσδοκίες, σύμφωνα με αξιωματούχους. Ο τόνος της Μέρκελ ήταν πιο κατηγορηματικός από πριν, όπως δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους, καθώς εννέα ηγέτες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου των Κυριάκου Μητσοτάκη και Εμανουέλ Μακρόν, υποστήριξαν την ιδέα της κοινής έκδοσης «κορονοομολόγων» σε επιστολή τους πριν από τη συνάντηση. Ο Πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε υποστήριξε τη στάση της Γερμανίδας καγκελαρίου για τα κοινά εργαλεία, όπως έλεγαν αξιωματούχοι.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο κ. Κόντε δήλωσε ότι η πρόταση που είχε κατατεθεί στο τραπέζι δεν ήταν αρκετή, και η πανδημία κατέφερε πλήγμα σε όλες τις οικονομίες. Υποστήριξε δε, ιδέα του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ να ανατεθεί στους πέντε προέδρους της ΕΕ – τους επικεφαλής της ΕΚΤ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Eurogroup – την εκπόνηση κοινής πρότασης για τη χρήση όλων διαθέσιμων δημοσιονομικών μέσων σε 10 ημέρες.
Εκτός από την από κοινού έκδοση χρεών, οι ηγέτες διαφώνησαν επίσης σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις που συνδέονται με τυχόν δανεισμό στον οποίο μπορούν να καταφύγουν τα κράτη μέλη από το ταμείο διάσωσης της ζώνης του ευρώ.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην τοποθέτησή του, επέμεινε στο περιεχόμενο της επιστολής για την έκδοση κορονό-ομολόγου που υπέγραψαν οι 9 ηγέτες, τονίζοντας ότι οι 9 χώρες που υποστηρίζουν την πρόταση εκπροσωπούν το 57% του Α.Ε.Π. της Ευρωζώνης.
Ο Πρωθυπουργός επεσήμανε ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες ανακοινώθηκε πακέτο στήριξης της οικονομίας ύψους 2 τρις δολαρίων και έχουν χαθεί ήδη 3 εκατομμύρια θέσεις εργασίας τονίζοντας έτσι την ανάγκη λήψης γενναίων πρωτοβουλιών.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε την αναντιστοιχία ανάμεσα στους όρους που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή αυτής της κρίσης (επική, πρωτοφανής άνευ προηγουμένου κλπ) και στα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής και ζήτησε να διερευνηθούν όλοι οι εναλλακτικοί τρόποι μίας ενιαίας ευρωπαϊκής απάντησης.
Για το ζήτημα της Τουρκίας, ο κ. Μητσοτάκης ενημέρωσε τους ομολόγους του για τις συνεχιζόμενες προκλήσεις στα σύνορα, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να προστατεύει τα σύνορά της που είναι και εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόσθεσε δε με έμφαση ότι προϋπόθεση για οποιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση με την Τουρκία είναι ο τερματισμός των προκλήσεων.
Είναι χαρακτηριστικές οι διαφωνίες ήδη από το σχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων που κυκλοφόρησε σε αναθεωρημένη μορφή. Και δείχνει ότι η ΕΕ δεν επιθυμεί να πάρει -τώρα τουλάχιστον που σοβεί η κρίση- πιο σοβαρά μέτρα για τις οικονομικές επιπτώσεις.
Στο κείμενο αυτό καταγράφηκαν οι άξονες στους οποίους στηρίζονται οι πολιτικές της ΕΕ για την αντιμετώπιση της πανδημίας και είναι η παροχή ιατροτεχνικού εξοπλισμού με επιτάχυνση διαδικασιών για τις απαραίτητες προμήθειες, ο περιορισμός της εξάπλωσης του ιού, η ενίσχυση της σχετικής έρευνας για το εμβόλιο και η αντιμετώπιση των οικονοκικών επιπτώσεων.
Στο νεότερο σχέδιο των συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής περιλαμβάνεται η δέσμευση των Ευρωπαίων ηγετών να κάνουν «ό,τι χρειαστεί» για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών και την υπέρβαση της κρίσης του κορονοϊού.
Στο προσχέδιο δεν υπάρχει καμία αναφορά σε ευρωομόλογα, που ζήτησαν εννιά αρχηγοί κρατών, ενώ έχει αφαιρεθεί και η άμεση αναφορά στον ESM που υπήρχε σε προηγούμενη εκδοχή.
Περιορισμός της εξάπλωσης του ιού (με δεσμεύσεις για εξομάλυνση της κίνησης στο εσωτερικό της Ε.Ε. και για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης),
Παροχή ιατρικού εξοπλισμού όπου χρειάζεται (η Κομισιόν καλείται να επιταχύνει τις διαδικασίες της κοινής προμήθειας ειδών προσωπικής προστασίας, αναπνευστήρων και διαγνωστικών σετ και τα κράτη-μέλη να άρουν όλους τους περιορισμούς στις εξαγωγές εντός Ε.Ε.),
Ενίσχυση της έρευνας για εμβόλια και αντι-ιικά φάρμακα και αντιμετώπιση των κοινωνικο-οικονομικών συνεπειών.
Προστίθεται δε, και ένας ακόμη άξονας: ο επαναπατρισμός των Ευρωπαίων που έχουν εγκλωβιστεί σε τρίτες χώρες.
Στην ουσία φαίνεται μία χαλαρή αποδοχή των πρόσφατων αποφάσεων του eurogroup τις οποίες η ΕΕ «λαμβάνει υπόψη», ενώ στο πρώτο σχέδιο τις «καλωσόριζε» και μέσα από κει καταδεικνύεται η διαφοροποίηση των χωρών που βρίσκονται εκτός νομισματικής ζώνης του ευρώ.
Ταυτόχρονα χαλαρή είναι και η διάθεση για άμεσες πρόσθετες αποφάσεις καθώς η προηγούμενη αναφορά σε τεχνική επεξεργασία των αποφάσεων της Κομισιόν την «ερχόμενη εβδομάδα» έγινε αναφορά σε «ερχόμενες εβδομάδες».
Έτσι, ακόμα και σε αυτή την πρωτόγνωρη κρίση η ΕΕ όπως συνηθίζει «κλωτσάει το τενεκεδάκι παρακάτω».
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και άλλοι 7 ηγέτες της ΕΕ με την επιστολή τους στον πρόεδρο του συμβουλίου Σαρλ Μισέλ κατέδειξαν την ανάγκη όχι μόνο να ληφθούν γενναίες αποφάσεις όπως το “corona bond”, αλλά και την σωστή διαδρομή για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει συντεταγμένα να αίρονται τα περιοριστικά μέτρα, όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου για να μην παρατηρηθεί, μετά την χαλάρωση μία επανεμφάνιση κρουσμάτων του ιού.
«Η πανδημία του νέου κορονοϊού συνιστά μια πρωτοφανή πρόκληση για την Ευρώπη και για ολόκληρο τον κόσμο» αναφέρει το κοινό ανακοινωθέν των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η κρίση απαιτεί επείγουσα, αποφασιστική και συνολική δράση σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, υπογραμμίζεται. «Θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να προστατεύσουμε τους πολίτες μας και να ξεπεράσουμε την κρίση, διατηρώντας παράλληλα τις ευρωπαϊκές αξίες και τον τρόπο ζωής».
Σε μια αναφορά για την κατάσταση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ το ανακοινωθέν τονίζει: «Εκφράζουμε τις ανησυχίες μας για την κατάσταση που επικρατεί στα σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας και εκφράζουμε την πλήρη αλληλεγγύη μας στην Ελλάδα, καθώς και στην Βουλγαρία, την Κύπρο και άλλα κράτη – μέλη που έχουν επηρεαστεί με παρόμοιο τρόπο, μεταξύ άλλων στις προσπάθειές τους να διαχειριστούν τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ».